ေဆးျဖတ္ခ်ိန္

မာတင္ ဂ်ယ္လ္စမာ | ႏိုဝင္ဘာ ၂၁၊ ၂၀၀၈

ဘိန္းေျပာင္းျဖင့္ ဘိန္းရႈရႈိက္ ခဲ့ၾကရသည့္ ေန႔ရက္မ်ား ကုန္ဆံုးခဲ့ေပၿပီ။ ယေန႔ ကာလတြင္မူ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ဘိန္းသံုးစြဲသူ အမ်ားစု က ဘိန္းျဖဴ (ဟီး႐ိုးအင္း) ကို အေၾကာတြင္း ထိုးသြင္း ေနၾကၿပီး လူငယ္မ်ားက မက္သာအဖက္တမင္း စိတ္ႂကြေဆးျပားမ်ားကို ပို၍ သံုးစြဲလာၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းေဒသရွိ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈက သိသိသာသာ က်ဆင္းသြားခဲ့သည္။ ဤသို႔ျဖစ္ရသည့္အေၾကာင္းမွာ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးအဖြဲ႔ အာဏာပိုင္မ်ားကို ဖိအား ေပးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သလို ျမန္မာစစ္အစိုးရကလည္း အာဆီယံအဖြဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ထားသည့္အတိုင္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ေရႊႀတိဂံေဒသကို မူးယစ္ေဆး ကင္းရွင္းဇုန္ျဖစ္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္လည္း ဘိန္းအထြက္က်ဆင္းသြားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲမႈ အလိုအေလ်ာက္ က်ဆင္း သြားမည္ဟု ေမွ်ာ္လင့္ထားရန္ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ ဤသို႔ျဖစ္ရမည့္အစား ဘိန္းႏွင့္ ဘိန္းျဖဴ ရွားပါးလာျခင္းအတြက္ မူးယစ္ေဆး သံုးသူမ်ားက အျခားအရာ၀တၳဳမ်ား ေျပာင္း၍ သံုးစြဲလာၾကပါသည္။

ဘိန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈ နည္းပါးသြားျခင္းေၾကာင့္ ဘိန္းႏွင့္ ဘိန္းျဖဴေစ်းႏႈန္းမ်ား ျမင့္တက္ကုန္သည္။ သို႔အတြက္ေၾကာင့္ ဘိန္းႏွင့္ ဘိန္းျဖဴကို ရႈေနၾကရာမွ ဘိန္းျဖဴကို အေၾကာတြင္း ထိုးသြင္းသည့္ ပံုစံက ပို၍မ်ားျပားလာသည္ကို ေတြ႔လာရသည္။

ဘိန္းအထြက္ က်ဆင္းလာမႈေၾကာင့္ ဘိန္းႏွင့္ ဘိန္းျဖဴ သံုးစြဲသူ အေရအတြက္ က်ဆင္းသြားဖြယ္ ရွိေသာ္လည္း မူးယစ္ ေဆးသံုးစြဲသူ လူသစ္မ်ားက ပို၍ ျပႆနာႀကီးမားေစႏိုင္သည့္ ဘိန္းထြက္ပစၥည္းမ်ားအား အေၾကာတြင္း ထိုးသြင္းျခင္းကို ျပဳလာၾကသည္။ ဤသို႔ ေသြးေၾကာတြင္းထိုးသြင္းမႈေၾကာင့္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ ျခင္း အပါအ၀င္ တျခား ေသြးမွတဆင့္ ကူးစက္ႏိုင္သည့္ ေရာဂါမ်ားလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။

ဘိန္းႏွင့္ ဘိန္းျဖဴေစ်းႏႈန္းက ေဒသအလိုက္ ကြာျခားသလို ရာသီအလိုက္လည္း ကြာျခားၾကသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ေစ်း ကြက္က ၿပိဳကြဲကာ ျပန္႔က်ဲေနျခင္း ျဖစ္သည္။

လြန္ခဲ့သည့္ ၃ ႏွစ္အတြင္း ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ ဘိန္းေစ်းႏႈန္းက ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ႏွစ္ဆခန္႔ တိုးလာခဲ့သည္။ ဘိန္း အစိမ္းကို ရံဖန္ရံခါ တကီလိုဂရမ္လွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၀၀၀ ေအာက္ ေရာင္း၀ယ္ေနၾကၿပီး အေကာင္းဆံုး အရည္အေသြး ရွိသည့္ ဘိန္းအေျခာက္ တကီလိုလွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၄၀၀ မွ ၁၆၀၀ အထိ အေရာင္းအ၀ယ္ ျဖစ္ေနၾကသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ရွမ္းျပည္နယ္ ေတာင္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္အတြင္း ဘိန္းအထြက္က သိသိသာသာ တိုးတက္လာေနျပန္သည္။ ဘိန္းအစိမ္းအတြက္ ၿခံထြက္ေပါက္ေစ်းက တသမတ္တည္း တည္ၿငိမ္ေနခဲ့ၿပီး ၁ ကီလိုလွ်င္ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၀၀ မွ ၃၀၀ သာ ရွိသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ထိုင္းနယ္စပ္ေစ်းကြက္ေစ်းက တကီလိုလွ်င္ အေမရိကန္ ၆၅၀ ေဒၚလာမွ် ရွိေနသည္။

ေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္လာစဥ္တြင္ ဘိန္းျဖဴမ်ား၏ သန္႔စင္မႈ ရာခိုင္ႏႈန္းက ေလ်ာ့က်လာသည္။ ေရာင္းခ်သူမ်ားက ဘိန္းျဖဴတြင္ အျခားေစ်းခ်ဳိသည့္ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေရာေႏွာလာၾကသည္။

“အရင္တုန္းကေတာ့ ဘိန္းျဖဴရႈဖို႔ တေန႔ကို ၅ ယြမ္ေလာက္ (၁၀၀၀ က်ပ္္) ေလာက္ဆိုရင္ လံုေလာက္တယ္။ အခုေတာ့ အနည္းဆံုး တေန႔ကို ၁၅ ယြမ္ေလာက္ (၃၀၀၀ က်ပ္) သံုးေနရတယ္” တ႐ုတ္ - ျမန္မာနယ္စပ္ ေရႊလီၿမိဳ႕ရွိ မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲသူ တဦးက ေျပာသည္။

“လူေတြက ေဆးထိုးတာ စၿပီး လုပ္လာၾကတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔မွာ ပိုက္ဆံမရွိၾကဘူး။ လူအမ်ားစုက ဘိန္းျဖဴကို ရႈတာနဲ႔စၾကေပမယ့္ ေဆးထိုးသြင္းတာက ေစ်းပိုခ်ဳိၿပီး ပိုထိေရာက္တာကို သေဘာေပါက္လာၾကတယ္။ ပမာဏနည္းနည္းနဲ႔ ပိုျပင္းတဲ့ အာနိသင္ကို ရႏိုင္တယ္” ဟု ၎ကဆိုသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ကိုယ္ခံအားက်ေရာဂါ (အိပ္ခ်္အိုင္ဗီ/ ေအအိုင္ဒီအက္စ္) ျဖစ္ပြားေစသည့္ ပင္မအေၾကာင္းတခုမွာ မူးယစ္ ေဆးသံုးစြဲသူမ်ားက ပိုးမႊားရွိေနသည့္ ေဆးထိုးအပ္တခုကို အတူတကြမွ်ေ၀ သံုးစြဲေနေသာေၾကာင့္္ ျဖစ္သည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ အန္ဂ်ီအိုမ်ားက ဤကိစၥအေပၚတြင္ ေဆာင္ရြက္ကူညီေနၾကေသာ္လည္း မူးယစ္ေဆးစြဲေနသူ အမ်ားစုမွာ အႏၱရာယ္ နည္းသည့္ ေဆးသံုးစြဲမႈအတြက္ႏွင့္ အႏၱရာယ္ကင္းသည့္ လိင္ဆက္ဆံမႈအတြက္ နည္းနာ အႀကံေပးမႈမ်ား မရရွိၾကပါ။ သူတို႔၏ မူးယစ္ေဆးစြဲေနမႈ ျပတ္ေစရန္၊ ကုသႏိုင္ရန္အတြက္လည္း အခြင့္အလမ္း အနည္းအက်ဥ္းမွ်သာ ရွိေနသည္။

မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ားကို ကူညီႏိုင္ရန္အတြက္ဆိုလွ်င္ ပထမအဆင့္ လိုအပ္ခ်က္မွာ ကြန္ဒံုမ်ား၊ ပိုးသတ္ၿပီး ေဆး ထိုးအပ္မ်ားႏွင့္ ေဆးထိုးႁပြန္မ်ား အလြယ္တကူရရွိႏိုင္ရန္ႏွင့္ အစားထိုး ကုသရန္ေဆးမ်ားအျဖစ္ သံုးႏိုင္မည့္ မီသာဒံုး၊ ဗ်ဴပရီႏိုဖင္း စသည့္ ေဆး၀ါးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ယခုအခ်ိန္တိုင္ ဥပေဒအရ ခြင့္ျပဳခ်က္လိုင္စင္မရွိဘဲ ေဆးထိုးအပ္ႏွင့္ ေဆးထိုးႁပြန္မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးျခင္း၊ ပိုင္ဆိုင္ လက္၀ယ္ထားရွိျခင္းကို တားျမစ္ထားပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း လက္ေတြ႔တြင္ ေဆးထိုးအပ္မ်ား ေထာက္ပံ့ေပးမႈက ေန႔စဥ္ႏွင့္အမွ် ျဖစ္ပြားေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ ေနရာ ၂၄ ခုတြင္ ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္။ မီသာဒံုးျဖင့္ ကုသျခင္း ပဏာမ စီမံ ကိန္းကို ၂၀၀၆ ခုႏွစ္မွစတင္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး အနည္းဆံုး ကုသေရးဌာန ၆ ခု ဖြင့္လွစ္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိသည္။

ေနာက္ဆံုးထုတ္ျပန္သည့္ ကုလသမဂၢ ကိုယ္ခံအားက်ေရာဂါဆိုင္ရာ (UNAIDS) အဖြဲ႔၏ ခန္႔မွန္းေဖာ္ျပခ်က္အရ အေရွ႕ ေတာင္အာရွေဒသရွိ မူးယစ္ေဆး ထိုးသြင္းေနၾကေသာ သံုးစြဲသူ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းတြင္သာ အလားတူ အႏၱရာယ္နည္းသည့္ ၀န္ေဆာင္မႈမ်ဳိး ရရွိသံုးစြဲႏိုင္ၾကသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ႏိုင္ငံတကာအန္ဂ်ီအိုအဖြဲ႔တခု၏ ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးကို အေၾကာတြင္း ထိုးသြင္းေနသူမ်ား၏ ၄၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အိပ္ခ်္အိုင္ဗီပိုး ကူးစက္ခံေနရသည္ဟု ဆိုပါသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မူးယစ္ေဆးသံုးသူ အနည္းငယ္မွ်သာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါအတြက္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ကာကြယ္ ကုသေပးမည့္ေဆး (ေအအာရ္တီ) ေသာက္သံုးႏိုင္ခြင့္ ရွိၾကသည္။

“မူးယစ္ေဆးသံုးသူေတြကို ေအအာရ္တီ ေဆး မေပးရဘူး။ တခ်ဳိ႕ကိစၥ နည္းနည္းက လြဲလို႔ သူတို႔ကို ဖယ္ထားတယ္။ လူ ၂၀ ေလာက္ပဲ ေဆးေသာက္ႏိုင္တယ္” ဟု အန္ဂ်ီအိုအဖြဲ႔တခု၏ ကိုယ္စားလွယ္က ေျပာသည္။

ျမန္မာဘန္းစကားျဖင့္ ရာမ သို႔မဟုတ္ ျမင္းေဆးဟု ေခၚဆိုေနၾကသည့္ မက္သာအဖက္တမင္း ေဆးျပားမ်ားကို ေနာက္ထပ္ မ်ဳိးဆက္သစ္လူငယ္မ်ားက အလြယ္တကူ ေရြးခ်ယ္သံုးစြဲလာေနၾကသည္။

“ရန္ကုန္မွာ ဘိန္းျဖဴသံုးတဲ့သူက မရွိသေလာက္နည္းလာတယ္ ရွာရတာလည္း မလြယ္ဘူး။ ေစ်းကလည္း ျမင့္လြန္းတယ္။ အခုေတာ့ လူေတြက ရာမပဲ ပိုသံုးစြဲလာၾကတယ္။ အဲဒါက လြယ္လြယ္ရၿပီး သိမ္းထားလို႔ရတယ္။ လူေတြက ဘိန္းျဖဴမရ ႏိုင္တာေၾကာင့္ အျခားေဆးသစ္ေတြကို စမ္းသံုးလာၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕လူငယ္ေတြဆိုရင္ ေကာ္ရႈတာေတြ၊ ဒီဇယ္ရႈတာေတြ ရွိလာတယ္” ဟု ျပည္တြင္းရွိ အျပန္အလွန္ကူညီေရး အဖြဲ႔တခုတြင္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ မူးယစ္ေဆး၀ါး သံုးစြဲသူတဦးက ေျပာျပသည္။

စိတ္ႂကြေဆးအမ်ဳိးအစားျဖစ္သည့္ အဖက္တမင္းေဆးျပားမ်ားကို ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွစ၍ ရန္ကုန္တြင္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳလာၾကသည္ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။

“အဲဒီတုန္းကေတာ့ ေဆးျပားေတြက အရမ္းေစ်းေပါတယ္။ လူငယ္ေတြက ေဆးျပားေတြကို ႏိုက္ကလပ္ေတြမွာ သံုးၾကတယ္။ စီးပြားေရးသမားေတြ၊ အထက္တန္းေက်ာင္းသား၊ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြ၊ ကုန္ကား ေမာင္္းတဲ့သူေတြလည္း သံုးၾကတယ္” ဟု သူက ျဖည့္စြက္သည္။

ေရႊလီရွိ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ လိင္အလုပ္သမ တဦးက တခါတရံ တရက္လွ်င္ ေဆးလံုး ၂၀ ခန္႔အထိ သံုးစြဲသည္ ဟုဆိုသည္။

“က်မ ဘ၀က ၾကမ္းတမ္းလြန္းလို႔ ရာမ သံုးမိတာ မနက္မွာ က်မ ၅ လံုးသံုးတယ္။ ေဖာက္သည္ရွိရင္ ပိုသံုးတယ္။ အရမ္းပင္ပန္းလြန္းလို႔ပါ။ ေဆးေသာက္ၿပီးရင္ေတာ့ လန္းဆန္းလာတယ္။ ေဖာက္သည္ ေတြနဲ႔ေတြ႕ရင္လည္း ပိုၿပီးသည္းညည္းခံႏိုင္လာတယ္” ဟု သူကေျပာသည္

တခ်ဳိ႕ေသာ မူးယစ္ေဆးသံုးသူမ်ားက ဘိန္းထြက္ကုန္မ်ားမွ စိတ္ႂကြေဆးဘက္သို႔ ကူးေျပာင္းလာၾကေသာ္လည္း ဘိန္းျဖဴ သံုးစြဲေနသူ အမ်ားစုကမူ စိတ္ႂကြေဆးအာနိသင္ထက္ ဘိန္းအာနိသင္ႏွင့္ ပိုတူသည့္ တျခားေဆး၀ါးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ သံုးစြဲၾကသည္။

မူးယစ္ေဆးစြဲေနသူမ်ားက ေဆးရွားပါးလာမႈႏွင့္ ဘိန္းျဖဴေစ်းႏႈန္း မတတ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္လာမႈကို ေျဖရွင္းရန္ ဗ်ဴဟာမ်ဳိးစံုသံုးၾကသည္။ စက္႐ံုထုတ္ေဆးျပားမ်ား၊ ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆးရည္ႏွင့္ ထိုးေဆးမ်ားကို ေရာစပ္၍ သံုးစြဲၾကသည္။

တခ်ဳိ႕ကလည္း အဆိပ္ေျဖေဆးျပားမ်ား (detoxification) ကို အဆမတန္သံုးစြဲ၍လည္းေကာင္း၊ ေဆး႐ံုမ်ားတြင္ ေမ့ေဆးအျဖစ္သံုးသည့္ ေဆးမ်ားကို စမ္းသပ္သံုးစြဲ၍လည္းေကာင္း မူးယစ္ေဆးကို အစားထိုးေျဖရွင္းေနၾကသည္။ ဤသို႔ ျဖင့္ ေဆးအတိုင္းအဆလြန္၍ ဒုကၡသင့္ရသူမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ တခ်ဳိ႕ကလည္း ၀မ္းပိတ္ေဆး သို႔မဟုတ္ တျခားေသာ ဖ်ားနာမႈမ်ားအတြက္ သံုးသည့္ ဘိန္းဆီအနည္းငယ္ပါရွိေသာ ေဆးမ်ားကို သံုး၍ စိတ္ေျဖေနၾကပါသည္။

“သူတို႔က တခါတည္း ေဆးျပား ၄၀ သံုးတာ။ ဒီေဆးေတြက ေဆးဆိုင္မွာ ၀ယ္ရင္လည္း ရႏိုင္တယ္” ဟု မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူ တဦးက ေျပာျပသည္။

မူးယစ္ေဆးစြဲမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည့္ ထင္ရွားေသာ က်န္းမာေရးႏွင့္ လူမႈေရးျပႆနာမ်ားအျပင္ သူတို႔ကို ရာဇ၀တ္သားမ်ား သဖြယ္ သေဘာထားသည့္ ဖိႏွိပ္ေရးဥပေဒမ်ားေၾကာင့္လည္း ေဆးစြဲေနသူမ်ားက က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ား မခံစား ၾကရသည္မ်ား ရွိသည္။

ေဒသအတြင္း က်င့္သံုးေနေသာ မူးယစ္ေဆး၀ါးဥပေဒမ်ား မွာ အထူးျပင္းထန္လြန္းၿပီး ခ်မွတ္ေသာျပစ္ဒဏ္မ်ားမွာလည္း ျပစ္မႈႏွင့္ မမွ်ေလာက္ေအာင္ ႀကီးေလးေနသည္။ ျမန္မာစစ္အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္ရာ နယ္ေျမမ်ားတြင္ ဆရာ၀န္ ေဆးညႊန္းမရွိဘဲ လက္တဆုပ္စာမွ်ေသာ စက္႐ံုထုတ္ေဆး၀ါးမ်ား လက္၀ယ္ေတြ႔ရွိပါက ေထာင္ဒဏ္ ၅ ႏွစ္မွ်အထိ က်ခံရ ႏိုင္သည္။ အကယ္၍ လူတဦးကို ဘိန္းျဖဴ ၀. ၂ ဂရမ္ႏွင့္အတူ ဖမ္းဆီးရမိပါက ေထာင္ဒဏ္ ၁၅ ႏွစ္မွ် အျပစ္ေပးခံရဖြယ္ရွိၿပီး စိတ္ႂကြေဆး ၅ လံုးမွ် သို႔မဟုတ္ ေဆးေျခာက္ ၅ ဂရမ္မွ် လက္၀ယ္ေတြ႔ရွိဖမ္းဆီးရမိပါက ေထာင္ဒဏ္ အႏွစ္ ၂၀ မွ် က်ခံရဖြယ္ ရွိပါသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အဖြဲ႔မ်ား ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ နယ္ေျမမ်ားတြင္ မူးယစ္ေဆး သံုးစြဲ ျခင္းေၾကာင့္ အဖမ္းခံရသူမ်ား၊ မိမိသံုးစြဲရန္ မူးယစ္ေဆးအနည္းငယ္ သိမ္းဆည္းထားမိ၍ အဖမ္းခံရသူမ်ားကို ေယဘုယ် အားျဖင့္ ေထာင္ခ်ေလ့ရွိၿပီး လအနည္းငယ္အၾကာ အစိမ္းျဖတ္ ေဆးျဖတ္ၿပီးခ်ိန္၌ ျပန္လႊတ္ေပးတတ္သည္။

“က်ေနာ္တို႔က မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲသူေတြကို္ ပထမဦးဆံုးဖမ္းမိရင္ ၃ လ ေထာင္ဒဏ္ခ်တယ္။ ေနာက္တႀကိမ္ ထပ္ ဖမ္းမိရင္ေတာ့ ေထာင္ဒဏ္ ၆ လကေန ၁၂ လအထိ အျပစ္ေပးတယ္။ ေန႔လယ္ပိုင္းမွာ အလုပ္လုပ္ခိုင္းၿပီး ညပိုင္းေထာင္ထဲမွာ အိပ္ရတယ္။ အလုပ္ဆိုတာကေတာ့ လမ္းေဖာက္တာေတြ၊ ရာဘာခင္းနဲ႔ ႀကံခင္းေတြမွာ ခိုင္းတဲ့ အလုပ္ၾကမ္းမ်ဳိးေပါ့” ဟုကိုးကန္႔ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ တဦးက ေျပာသည္။

အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အဖြဲ႔တခုျဖစ္သည့္ ကခ်င္ျပည္ ဒီမိုကေရစီသစ္ တပ္မေတာ္ (အန္ဒီေအ - ေက) မွ အရာရွိတဦးကလည္း ၎တို႔၏ ပန္၀ါေဒသတြင္ မူးယစ္ေဆးေရာင္းသူႏွင့္ သံုးစြဲသူ ၄၀ ခန္႔ကို ဖမ္းဆီးခဲ့ေၾကာင္း ေျပာျပသည္။

“ေဆးေရာင္းတဲ့သူေတြလည္း ဆင္းရဲတာပါပဲ။ သူတို႔က ရာမ ရယ္၊ ဘိန္းျဖဴရယ္ကို ေန႔စဥ္ လိုအပ္ခ်က္ေတြအတြက္ ေရာင္းေနၾကတာေလ။ အဲလို ေရာင္းသူ၊ ၀ယ္သူေတြကို ဖမ္းလိုက္ေတာ့ သူတို႔မိသားစုေတြ ၾကပ္တည္း ဒုကၡေရာက္ ကုန္တာေပါ့” ဟုသူက ဆိုသည္။

အန္ဒီေအ - ေက အဖြဲ႔ အရာရွိ၏ အဆိုအရ ၿမိဳ႕ျပမ်ားတြင္ မူးယစ္ေဆးသံုးသူမ်ားက ဘိန္းျဖဴႏွင့္ ရာမကို ပိုသံုးစြဲလာၾက ေသာ္လည္း ယခုတိုင္ ေက်းရြာအမ်ားစုတြင္ ဘိန္းကိုသာ အမ်ားစု ဆက္လက္သံုးစြဲေနသည္ဟု သိရသည္။

“က်ေနာ္တို႔မွာ အဲလို မူးယစ္ေဆးသံုးေနတဲ့သူေတြအတြက္ ကုေပးဖို႔ ေဆးေတြလိုတယ္။ အစီအစဥ္ေတြလိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေဒသက သိပ္ၿပီးေခတ္ေနာက္က်တယ္။ ဗဟိုအစိုးရကလည္း ဘာမွေထာက္ပံ့ေပးတာ မရွိဘူး” ဟု သူက ဆက္ေျပာသည္။

လူသားတို႔၏ ၀မ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ ဆံုးရႈံးနစ္နာေနရမႈကို တ႐ုတ္ - ျမန္မာနယ္စပ္ေဒသမ်ားတြင္ အထင္အရွား ေတြ႔ရွိေနရ သည္။ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲေနသူမ်ားအတြက္ ျပႆနာ အမ်ားအျပားရွိေနၿပီး ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ လူမႈေရးအရ ဖယ္က်ဥ္ထားမႈ အျပင္ ေရာဂါဘယမ်ားကလည္း အက်ယ္အျပန္႔ တည္ရွိေနေသးသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေရးေပၚလိုအပ္ေနသည့္ အေျခအေနမွာ မူးယစ္ေဆးစြဲသူမ်ားအာ ကုသေပးမႈ အစီအစဥ္မ်ားကို အရည္ အေသြးျမႇင့္တင္ေပးရန္ႏွင့္ မူးယစ္ေဆးသံုးရာ၌ အႏၱရာယ္နည္းစြာ သံုးႏိုင္ေရး အစီအစဥ္မ်ား ပံ့ပိုးေပးရန္ ျဖစ္သည္။

ထို႔အျပင္ ဥပေဒမ်ားကိုလည္း ျပန္လည္ ျပင္ဆင္သံုးသပ္ရန္ လိုပါလိမ့္မည္။ မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲေနသူမ်ားကို ရာဇ၀တ္သား မ်ားအျဖစ္ မျမင္ဘဲ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ ရပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ လူသားတဦးအျဖစ္ ရႈျမင္ရန္ လိုအပ္လိမ့္မည္ ျဖစ္သည္။
မူ၀ါဒခ်မွတ္ရာတြင္လည္း မူးယစ္ေဆးထိန္းခ်ဳပ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာက႑ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည္ျဖစ္ၿပီး ျပစ္ဒဏ္မ်ား၏ အတိုင္းအဆကိုလည္း ျပန္၍ ခ်ိန္ညိႇရေပလိမ့္မည္။

Martin Jelsma ေရးသားသည့္ Withdrawal Symptoms ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ျပန္ဆိုေဖာ္ျပပါသည္။

မာတင္ ဂ်ယ္လ္စမာသည္ အမ္စတာဒမ္တြင္ အေျခစိုက္သည့္ Transnational Institute (TNI) တြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးႏွင့္ ဒီမိုကေရစီ အစီအစဥ္ဆိုင္ရာ ညိႇႏိႈင္းေရးမႉးတဦး ျဖစ္သည္။

TNI အဖြဲ႔၏ ေလ့လာခ်က္တခုျဖစ္သည့္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ မူးယစ္ေဆး၀ါးေစ်းကြက္တြင္ ေဆးျဖတ္ခ်ိန္ ႀကံဳေတြ႔ရသည့္ ေ၀ဒနာမ်ား (Withdrawal Symptoms¬Changes in the Southeast Asian drugs market) အစီရင္ခံစာကို www.tni.org/drugs တြင္ ရရွိႏိုင္ပါသည္။ လက္ရွိေဆာင္ရြက္ေနသည့္ TNI အဖြဲ႔၏ ေဒသတြင္း သုေတသန လုပ္ငန္းတြင္ သုေတသီ ၁၅ ဦး ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေနၿပီး ပိုမိုအေသးစိတ္က်သည့္ အစီရင္ခံစာကို ယခုႏွစ္ကုန္ တြင္ ရရွိႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။