ရန္ကုန္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ စည္ကားစြာက်င္းပ

ၾကည္ေဝ | ဒီဇင္ဘာ ၃၀၊ ၂၀၀၈

ကရင္ အက်ႌ အနီေရာင္ေလး ၀တ္ထားေသာ အသက္ ၄ ႏွစ္အရြယ္ ေေစာေဂးမူးသည္ စင္ျမင့္ ေပၚတြင္ ခပ္မတ္မတ္ ရပ္ကာ ေထာင္ေသာင္းမက မ်ားျပားလွေသာ လူအုပ္ၾကီးဆီသို႔ တခ်က္လွမ္းၾကည့္လိုက္ျပီး သူမွတ္မိေနသမွ် ေသာ ကရင္အကၡရာမ်ားကို ကရင္သံျဖင့္ ပီပီသသ စတင္ ရြတ္ဆိုေလေတာ့သည္။

ရန္ကုန္တိုင္း အင္းစိန္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ ကရင္က်မ္းစာသင္ ေက်ာင္း၌က်င္းပေသာ ယခုႏွစ္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲတြင္ ျပဳလုပ္သည့္ ကရင္စာရြတ္ပြဲကိုလာၾကည့္ၾကေသာ ကရင္တိုင္းရင္းသားပရိသတ္က ေစာေဂးမူးေလး၏ ပီသေသာ စာရြတ္သံႏွင့္ မေၾကာက္မရြံ႕ဟန္ပန္တို႔ကို သေဘာက်စြာျဖင့္ လက္ခုပ္တေျဖာင္းေျဖာင္း တီးလ်ွက္ရွိသည္။

ေစာေဂးမူးေလးအလွည့္ျပီးလွ်င္ သူ႕အလွည့္ျ့ဖစ္သည္ဟု ဆိုကာ ကရင္အက်ႌအျဖဴေရာင္ေလးႏွင့္ ခုန္ဆြ ခုန္ဆြ ျဖစ္ေနသူ အသက္ ၃ ႏွစ္အရြယ္ ေစာေတာ္ထီးကလည္း ခုပင္ သူ႔ထက္သာေအာင္ ရြတ္ဆိုလိုက္ခ်င္စိတ္ျဖင့္ ပိုျပီးတက္ၾကြလာကာ စင္ေပၚတက္ျပီး စာရြတ္ရန္ ဟန္တျပင္ျပင္ႏွင့္ အဆင္သင့္ျဖစ္လ်ွက္ရွိေလျပီ။

ကရင္ရိုးရာအက်ႌေလးမ်ား ၀တ္ထားၾကေသာ အသက္ ၃ႏွစ္ မွ ၁၀ ႏွစ္ ၀န္းက်င္အရြယ္ ကရင္ကေလး ငယ္ မ်ား သည္ စာရြတ္ျပိဳင္ရန္အတြက္ အဆင္သင့္ျဖစ္လ်ွက္ရွိၾကသလို၊ သူတို႔၏ မိဘမ်ားသည္လည္း လူအုပ္မ်ားၾကားမွာ လည္တဆန္႔ဆန္႔ႏွင့္ ေစာင့္စားနားေထာင္ရင္ တျပံဳးျပံဳးႏွင့္ ၀မ္းသာပီတိျဖစ္ေနၾကသည္ကို ေတြ႕ျမင္ရသည္။

"ခုလို ကေလးေတြ ကရင္စာဖတ္သံကို တႏွစ္မွ တၾကိမ္ပဲ ၾကားရေတာ့တယ္၊ ကရင္ေက်ာင္းေတြပိတ္လိုက္ ကတည္းက ကရင္စာေတြေပ်ာက္ကုန္ေတာ့တာပဲ၊ အရင္ကလို ကေလးေတြ ကရင္စာ သင္ခြင့္ရရင္ ဘယ္ ေလာက္ေကာင္းမလဲ လို႔ ေတာင့္တမိတယ္" ဟု ေစာေဂးမူး၏ အဘြားျဖစ္သူ အသက္ ၇၃ ႏွစ္အရြယ္ ကရင္အမ်ိဳးသမီးၾကီးသည္ ေ၀့က်လာေသာ မ်က္ရည္စက္မ်ားကို ငံု႔သုတ္ရင္းေျပာဆိုသည္။

ကရင္စာေပမွာ ဖတ္စာႏွင့္ပင္ အထက္တန္းအဆင့္ထိ သင္ၾကားႏိုင္ျပီး မဆလ (ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ) ဦးေန၀င္းအစိုးရ လက္ထက္အထိပင္ ကရင္ရြာမ်ားတြင္ ကရင္ေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္ခြင့္ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ အဆိုပါ ကရင္ ေက်ာင္းမ်ားမွာ အစိုးရ အသိအမွတ္ျပဳ ကရင္ဖတ္စာအုပ္မ်ား ထုတ္ေ၀ခဲ့ျပီး ကရင္စာမ်ားသင္ၾကားေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

စစ္အစိုးရလက္ထက္ေရာက္မွ ကရင္ေက်ာင္းမ်ားပိတ္ခဲ့ရျပီး ကရင္ဖတ္စာထုတ္ေ၀ခြင့္လည္း ေပ်ာက္ဆံုးခဲ့ရကာ မဆလ လက္ထက္မွထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ ကရင္ဖတ္စာအုပ္အေဟာင္းမ်ားကိုသာ မိတၱဴကူးေလ့လာၾကရေၾကာင္း ေစာေဂးမူး၏ အဘြားက ေျပာျပသည္။

ယခုကဲ့သို႔ စာရြတ္ျပိဳင္ပြဲျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ကရင္မိသားစုမ်ားအေနႏွင့္ သူတို႔ငယ္စဥ္က သင္ၾကားခဲ့ရေသာ ကရင္ စာအုပ္ေဟာင္းမ်ားကို ရွာေဖြထုတ္ယူလာၾကကာ သားသမီးမ်ားကို သင္ၾကားေပးရန္အတြက္ သတိျပန္ရ လာ ေစခဲ့ေၾကာင္း ေစာေတာ္ထီး၏ ဖခင္ျဖစ္သူကလည္း ေျပာဆိုသည္။

ကရင္ သကၠရာဇ္ ၂၇၄၇ မွ ၂၇၄၈ သို႔ ကူးေျပာင္းသည့္ ယခုႏွစ္ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲအပါအ၀င္ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္း ကရင္စာရြတ္ျပိဳင္ပြဲ၊ ကရင္ ဖက္ရွင္ရႈိးျပိဳင္ပြဲ၊ ကရင္ဒံုးျပိဳင္ ပြဲ၊ ကရင္ ရိုးရာလက္ေ၀ွ႔ ျပိဳင္ပြဲ စသျဖင့္ ျပိဳင္ပြဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႏွင့္ စာေပႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ ျပခန္းမ်ား ထည့္သြင္းျခင္းအားျဖင့္ ကရင္ရိုးရာႏွင့္ယဥ္ေက်းမႈကို တနည္းအားျဖင့္ ထိန္းသိမ္းေနျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ကရင္အမ်ိဳးသားႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ က်င္းပေရးဗဟိုေကာ္မတီ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕၀င္တဦးက ေျပာသည္။

ႏွစ္စဥ္က်င္းပလ်က္ရွိေသာ ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲက်င္းပရန္အတြက္ စစ္အစိုးရထံသို႔ ၂ လ အလိုကတည္းက ၾကိဳ တင္ ခြင့္ေတာင္းျခင္း၊ ျပခန္းမ်ား၊ ျပိဳင္ပြဲမ်ားျပဳလုပ္မည့္အေၾကာင္း အေသးစိတ္စာေရးတင္ရျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ရ ေၾကာင္း၊ ျပခန္းမ်ားမျပမီ အၾကိဳေန႔တြင္ သက္ဆိုင္ရာမွ လာေရာက္စစ္ေဆးကာ တခ်ိဳ႕ဓာတ္ပံုမ်ားႏွင့္ စာေစာင္ မ်ား၊ ျပခန္းထဲမွ စာတန္းတခ်ိဳ႕တို႔ကို ျပခန္းမျပမီ ၂ နာရီအလိုတြင္ လာေရာက္ျဖဳတ္ခိုင္းေသာေၾကာင့္ ျဖဳတ္ေပးခဲ့ ရ မႈမ်ားရွိသည္ဟုလည္း ၎ကဆိုသည္။

"ယဥ္ေက်းမႈျပခန္းမွာ ေစာဘဦးၾကီးတို႔လို ကရင္ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ပံုေတြ၊ ေကအန္ယူ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ ပံုေတြနဲ႔ သူတို႔ အေၾကာင္းေတြကိုေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ကတည္းကေန ဒီေန႔အထိ ခ်ိတ္ခြင့္မေပးဘူး၊ အထူး သျဖင့္ ေကအန္ယူနဲ႔ပတ္သက္တာ ဘာမွ ျပခြင့္မရဘူး"ဟု အဆိုပါ အဖြဲ႕၀င္က ဆိုသည္။

တႏွစ္တၾကိမ္ ထုတ္ေ၀ေနၾက ကရင့္ေၾကးမံုမဂၢဇင္းတြင္လည္း ယခုႏွစ္တြင္ ပိုမိုတင္းက်ပ္လာခဲ့ရာ ကရင္သမိုင္း ေၾကာင္းကိုေပၚလြင္ေစေသာ ကဗ်ာ၊ ေဆာင္းပါး၊ ၀တၳဳ စသည့္စာေပမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာမွ တိုင္းရင္းသား ညီညႊတ္ေရးကို ပ်က္ျပားေစသည္ဟု အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ျဖဳတ္ပယ္ခိုင္းျခင္းမ်ားျပဳလုပ္လာသည္ကို ေတြ႕ျမင္ရ သည္။

"ဒါကေတာ့ minority right လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားအခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္လိုက္တာပဲ၊ စာေပကို သင္ခြင့္ မေပးဘူး၊ သမိုင္းကို သိခြင့္မေပးဘူးလို႔ေျပာလိုက္တဲ့ သေဘာပဲ" ဟု ကရင္ေခါင္းေဆာင္တဦးက သံုးသပ္သည္။

ထိုကဲ့သို႔ကန္႔သတ္မႈမ်ားၾကားမွာပင္ ယခုႏွစ္ျပခန္းမ်ားတြင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ျပခန္းကို စတင္ တိုးခ်ဲ႕ ျပသႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုျပခန္းမ်ားမွာလည္း လူ၀င္မ်ားေသာ ျပခန္းမ်ားျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ျမင္ရ ေၾကာင္း ကရင္အမ်ိဳးသားႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ က်င္းပေရးဗဟိုေကာ္မတီ အလုပ္အမႈေဆာင္ အဖြဲ႕၀င္က ေျပာဆို သည္။

"နာဂစ္မွာ ခံလိုက္ရျပီးကတည္းက လူေတြၾကားထဲမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဆိုတာက အေရးၾကီး တယ္ ဆိုတာ အားလံုးကို သတိေပးလိုက္သလို ျဖစ္ကုန္ၾကတယ္၊ ကရင္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၀င္လာျပီး ၾကည့္ၾကတယ္၊ေမးျမန္းၾကတယ္" ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးျပခန္းမွ တာ၀န္ရွိသူ တဦးကရွင္းျပ သည္။

နာဂစ္မုန္တိုင္းေၾကာင့္ ဧရာ၀တီတိုင္းအတြင္းေနထိုင္လ်က္ရွိေသာ ကရင္ရြာမ်ားမွာ ၉၇ ရာႏႈန္း ခန္႔အထိ ပ်က္စီး ဆံုးရႈံးခဲ့ရေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ကရင္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲကို ရန္ကုန္ျမိဳ႕အတြင္း အင္းစိန္ ၊ ေျမာက္ဥကၠလာ၊ မရမ္းကုန္းႏွင့္ အလံုျမိဳ႕နယ္တို႔တြင္ ဒီဇင္ဘာ ၂၇ ရက္ေန႔မွ စကာ ၂၉ ရက္အထိ သံုးရက္တိတိ က်င္းပခဲ့သည္။